«Υπάρχει ντους έκτακτης ανάγκης. Εάν η κυρία Peil πάρει φωτιά, μπορεί να κάνει εδώ ένα ντουζάκι», σχολιάζει ο Dr. Anke Gottfriedsen, υπεύθυνος για τον έλεγχο της ποιότητας στην Kryolan, κλείνοντας το μάτι. Θεωρητικά, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί, καθώς η μικροβιολόγος ονόματι Peil δουλεύει πολύ κοντά στους καυστήρες γκαζιού. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό το σενάριο είναι μάλλον απίθανο, αφού η Γερμανίδα επιστήμονας είναι κορυφαία ειδικός σε θέματα ασφαλείας. Γι’ αυτό άλλωστε είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των συνθηκών υγιεινής εδώ στην εταιρεία και ελέγχει το S2, το ιδιωτικό εργαστήριο ασφαλείας που ακολουθεί αυστηρά νομικά πρότυπα εδώ και 18 χρόνια. Η είσοδος σε αυτόν τον χώρο επιτρέπεται μόνο σε ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό.

Χωρίς παθογόνους μικροοργανισμούς

«Σύμφωνα με τη νομοθεσία για τα καλλυντικά προϊόντα, είμαστε υποχρεωμένοι να διασφαλίζουμε ότι δεν υπάρχει απώλεια ποιότητας για τον τελικό καταναλωτή ούτε και προβλήματα υγείας, όπως αλλεργίες ή δερματικές φλεγμονές», εξηγεί η Marlies Peil. «Τα προϊόντα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ελεύθερα από μικροοργανισμούς, καθώς έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένα όρια για αυτόν τον σκοπό». Μικροοργανισμοί, όπως η μούχλα, τα μικρόβια, οι μύκητες, παραμονεύουν παντού: σε μηχανήματα, εργαλεία, πρώτες ύλες, όπως βάσεις, σωματίδια σκόνης, ενισχυτικά χρωμάτων, ρούχα εργασίας, χύδην αγαθά, δοχεία που θα γεμίσουμε στη συνέχεια, καθώς και στα χέρια των υπαλλήλων που δεν απολυμάνθηκαν σωστά.
Για να διασφαλίσουμε ότι όλα είναι στην εντέλεια, υπάρχει μια διαδικασία δειγματοληψίας που καθορίζει πότε και πού θα πρέπει να πραγματοποιηθούν περιστασιακοί έλεγχοι υγιεινής. Εκτός από το προσωπικό και τον εξοπλισμό μας, ελέγχουμε επίσης τον αέρα του δωματίου για ρύπους με ένα ειδικό καθαριστικό. «Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με προϊόντα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό», εξηγεί η μικροβιολόγος που είναι επίσης καταρτισμένη τεχνικός τροφίμων. «Τα μικρόβια είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στο νερό και για αυτό διεξάγουμε εξονυχιστικούς ελέγχους». Και δεν πρόκειται μόνο για το νερό σε αυτήν την περίπτωση: Η μονάδα απιονισμένου νερού που εξασφαλίζει φαρμακευτική ποιότητα με τις βρύσες και τους αγωγούς της βρίσκεται πάντα στη λίστα ελέγχου μας, μαζί με ότι έρχεται σε επαφή με το νερό. Είναι σημαντικό να μη σχηματίζονται λιμνούλες στις λεκάνες και όλοι οι αγωγοί πρέπει να τοποθετούνται σωστά, για να μην αναπτυχθούν μικροοργανισμοί», δηλώνει η Marlies Peil και μετά περιγράφει μια τυπική ημέρα εργασίας: «Σήμερα, διεξάγουμε έλεγχο στον χώρο παραγωγής. Σκουπίζουμε τις επιφάνειες των μηχανημάτων, των τραπεζιών και τον εξοπλισμό με ειδικά εργαλεία που μοιάζουν με τεράστιες μπατονέτες και μετά ασφαλίζουμε κάθε μεμονωμένο δείγμα ξεχωριστά σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα. Στη συνέχεια, ελέγχουμε με μια άλλη διαδικασία αν έγινε σωστός καθαρισμός και απολύμανση, για να διασφαλίσουμε ότι τυχόν εναπομείναντα μικρόβια έχουν τη δυνατότητα να πολλαπλασιαστούν». «Η κυρία Peil κάνει ότι μπορεί για να νιώθουν άνετα οι μικροσκοπικοί μας φίλοι», αποκαλύπτει ο Dr. Anke Gottfriedsen. «Τους ταΐζει και δημιουργεί ένα ζεστό περιβάλλον, για να πολλαπλασιαστούν ανενόχλητοι».

Διάγραμμα ροής

Αυτό το ειδικό πρόγραμμα… ευεξίας για τους μονοκύτταρους οργανισμούς είναι πολύ σύνθετο. Στο στάδιο της προετοιμασίας, ο αρχικός μας εξοπλισμός, όπως οι πιπέτες, τα φιαλίδια και οι δίσκοι αποστείρωσης τοποθετούνται σε ζεστό φούρνο στους 180 βαθμούς. Σε αυτήν τη διαδικασία ετοιμάζουμε το γεύμα των μικροβίων: θρεπτικά στοιχεία, ευχάριστο επίπεδο pH μεταξύ 4 και 8, ένα διάλυμα με βάση την πρωτεΐνη (το επονομαζόμενο ρυθμιστικό υδατικό διάλυμα πεπτόνης) για να μελετήσουμε τις πρώτες ύλες που δεν διατηρούνται. Η μικροβιολόγος καταφεύγει σε ένα κόλπο, για να ελέγξει την καθαρότητα των διατηρημένων προϊόντων που παρεμποδίζουν την άτακτη ανάπτυξη των μικροοργανισμών: «Χρησιμοποιούμε ένα διάλυμα αδρανοποίησης με έναν ανασταλτικό παράγοντα που αποδυναμώνει το συντηρητικό». Το επόμενο βήμα είναι ο κλίβανος αποστείρωσης, μια συσκευή που εξουδετερώνει όλους τους ρύπους με θερμοκρασία που υπερβαίνει τους 100 βαθμούς και με υπερπίεση, για να διασφαλίσουμε ότι όλα τα συστατικά αναμειγνύονται σε μια αποστειρωμένη μάζα. Στη συνέχεια, τα δοχεία αποθηκεύονται προσωρινά σε μια λεκάνη με ζεστό νερό 45 βαθμών. Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι και ο καυστήρας γκαζιού: Η κυρία Peil συλλέγει το δείγμα των μικροβίων σε δίσκους (ή τριβλία) Petri. Προκειμένου να εμποδίσει τα ανθρώπινα μικρόβια από το να μολύνουν το μείγμα στο τελικό αυτό βήμα, η ίδια εργάζεται πολύ κοντά στην καυτή φλόγα του καυστήρα. Αφού γεμίσουν τα δοχεία, το υπόστρωμα κρυώνει, σκληραίνει και μπορεί να απορροφήσει τις μπατονέτες με τα διάφορα δείγματα. Μετά από αυτήν την προετοιμασία, οι δίσκοι Petri τοποθετούνται μέσα σε ένα θερμαινόμενο ντουλάπι σε μέγεθος ψυγείου όπου μπορεί να ξεκινήσει η επώαση σε τροπικό περιβάλλον 30 βαθμών Κελσίου. «Μετά από τρεις με πέντε ημέρες, έχουμε αποτελέσματα. Τα μικρόβια εμφανίζονται σχετικά γρήγορα, ενώ η μούχλα και οι μύκητες είναι κάπως πιο αργοί», εξηγεί η κυρία Peil εμπειρικά.



Κρίνοντας από τις κηλίδες πάνω στο γυαλί, η ειδικός μπορεί ήδη να αναγνωρίσει την οικογένεια των μικροβίων. Κοιτάζοντας το δείγμα στο μικροσκόπιο με έως και 80 φορές μεγέθυνση, μπορεί να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει.

Και τι γίνεται αν η κορυφαία ειδικός της Kryolan ανακαλύψει κάτι πολύ ανησυχητικό; «Ελέγχουμε ότι το διάλυμα απολύμανσης έχει τη σωστή αναλογία και, εκτός αυτού, αντιμετωπίζουμε τα μολυσμένα τραπέζια, τον εξοπλισμό και τα δείγματα. Συζητώ με τους υπαλλήλους και δίνω οδηγίες», δηλώνει η Marlies Peil με αυστηρό βλέμμα πίσω από τα στιλάτα γυαλιά της. «Τα χύδην αγαθά που έχουν πρόβλημα, επισημαίνονται με ετικέτα καραντίνας. Είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε ακριβώς πού υπάρχει πρόβλημα στα αγαθά και να το απομακρύνουμε. Εδώ, δεν έχει σημασία πόσο βάρος παράγουμε. Οι έλεγχοι που διεξάγονται για το ένα κιλό είναι ίδιοι με αυτούς για τα 100 κιλά. Όλα τα συσκευασμένα προϊόντα φεύγουν από την εταιρεία μόνο αφού έχουν υποβληθεί σε έλεγχο και θεωρούνται καθαρά».

Ικανότητες ντετέκτιβ

Παρά τη σχολαστική δουλειά και τη συσσωρευμένη εμπειρία 34 χρόνων, κάποιες φορές ακόμη και η Marlies Peil σηκώνει τα χέρια ψηλά. «Μια φορά είχαμε πολύ μεγάλα προβλήματα με μολυσμένα προϊόντα και αφιερώσαμε πολλή ενέργεια και χρόνο για να ανακαλύψουμε την αιτία», θυμάται. «Καταλάβαμε ότι συνέβη κατά τη διαδικασία του γεμίσματος», προσθέτει η Dr. Gottfriedsen, «αλλά δεν μπορούσαμε να βρούμε περισσότερες λεπτομέρειες μετά από αυτό το στάδιο. Γι' αυτό, αυξήσαμε το ποσοστό των paraben ως συντηρητικών μέχρι το νόμιμο όριο. Η ουσία αυτή είναι απίστευτα αποτελεσματική κατά των μυκήτων, των βακτηρίων και της μούχλας. Επιπλέον, είναι λιγότερο αλλεργιογόνα από άλλα συντηρητικά, ενώ χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια βάσει πολύ αξιόπιστων μελετών». Γιατί, όμως, υπάρχει ανάγκη για συντηρητικά, εφόσον τα προϊόντα φεύγουν από το εργοστάσιο της εταιρείας στο Βερολίνο μόνο εφόσον είναι σε άριστη κατάσταση; «Καταρχάς, γιατί ορισμένα μικρόβια αναπτύσσονται με φυσικό τρόπο μετά από μερικούς μήνες», εξηγεί η Dr. Gottfriedsen. «Κατά δεύτερον, τα προϊόντα ξηρής σύνθεσης, όπως οι πούδρες, είναι σχετικά ασφαλή γιατί τα περισσότερα μικρόβια ζουν στο νερό. Εάν όμως χρησιμοποιήσετε νωπό σφουγγαράκι, τους δίνετε αθέλητα την τροφή που χρειάζονται για να πολλαπλασιαστούν». Αυτό απαγορεύεται να συμβεί. Και, τέλος, σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα καλλυντικά προϊόντα πρέπει να διατηρούνται καθαρά και χωρίς ελάττωμα για 30 μήνες. «Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, πρέπει να αναγράφεται μια ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Αυτό ισχύει για το Ultra Underbase που είναι ένα ιδιαίτερα σύνθετο και ευαίσθητο προϊόν».
Ενώ η Marlies Peil εξηγεί όλα αυτά, ελέγχει αν καταγράφονται στον υπολογιστή όλα τα αποτελέσματα του ελέγχου και συγκεντρώνει τους δίσκους Petri που εντοπίστηκαν στο σύστημα σε μια πλαστική σακούλα. Η σακούλα αυτή τοποθετείται στον κλίβανο αποστείρωσης και, μετά από μόλις δύο ώρες στους 134 βαθμούς, ακόμη και ο τελευταίος μικροοργανισμός είναι παρελθόν. Μια ξαφνική και έντονη μυρωδιά μας καθησυχάζει: Το πάρτι των μονοκύτταρων οργανισμών έχει τελειώσει, όπως και η δουλειά των υπεύθυνων υγιεινής. Αύριο σίγουρα θα κυλήσουν όλα ομαλά.